Uitgesteld of niet: welke gevolgen heeft de Wet kwaliteitsborging (WKB) voor jouw bouwbedrijf?

We hebben al vaker gehoord dat de Wet kwaliteitsborging (WKB) ingaat. Vanaf 1 januari 2024 zou het dan echt zo ver zijn. Of we die datum redden? Dat is de vraag. Maar het blijft goed om te weten wat de WKB nu precies inhoudt voor jouw bedrijf.  

Kort samengevat: bouwers krijgen het (nog) drukker, er komen nieuwe, commerciële keurbedrijven en de gemeente doet een stap terug.

Nog drukker? Reden genoeg om op een rij te zetten wat er gaat veranderen en hoe je je daarop kunt voorbereiden. Het is wellicht handig om nu vast te noemen dat de wet in eerste instantie ingaat voor alle grondgebonden bouwwerken binnen Gevolgklasse 1 (kort door de bocht: eengezinswoningen, bedrijfsgebouwen van maximaal twee bouwlagen en andere kleine bouwwerken). Later volgen andere gevolgklassen.

De WKB brengt drie grote veranderingen met zich mee

De Wet kwaliteitsborging is een nieuwe wet die wordt aangevuld met wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek. Wij zien drie veranderingen met belangrijke gevolgen:

• De gemeente doet een stap terug;
• Onafhankelijke kwaliteitsborgers borgen de kwaliteit;
• Kopers (opdrachtgevers) krijgen meer rechtsbescherming.

Op deze pagina lees je alles over kwaliteit borgen.

De gemeente doet een stap terug

Op dit moment heeft het bevoegde gezag, meestal de gemeente, een belangrijke verantwoording binnen de borging van bouwkwaliteit. Zij zijn nu nog verantwoordelijk voor het toekennen van vergunningen en houden toezicht tijdens het bouwproces. In praktijk ligt een behoorlijk deel van de verantwoordelijkheid bij de bouwers zelf. Ondanks onze internationale reputatie – Nederland staat bekend om zijn kwalitatief hoogwaardige, goed geborgde gebouwen – komt daar verandering in. Met de WKB gaan de eisen omhoog, de gemeente doet een stap terug en kwaliteitsborgers worden aan het bouwproces toegevoegd.

WKB: onafhankelijke kwaliteitsborgers borgen de kwaliteit

De kwaliteitsborger is een nieuwe speler in het bouwproces. De Toelatingsorganisatie kwaliteitsborging bouw bepaalt toegelaten instrumenten die deze mensen gaan hanteren. Met instrumenten worden werkwijzen bedoeld die voor de kwaliteitsborging van specifieke projecten nodig zijn. Wie voor deze instrumenten de juiste certificeringen heeft, kan zich registreren als kwaliteitsborger. Zowel bedrijven als ZZP’ers kunnen daarom kwaliteitsborger worden. Het is ook mogelijk om kwaliteitsborging als nevenfunctie te vervullen. Zo kunnen onder meer architecten en aannemers het als extra dienst aanbieden. Daarbij geldt wel dat de kwaliteitsborger volledig onafhankelijk moet zijn. Je mag op geen enkele andere manier bij een specifiek project betrokken zijn.

Bij oplevering geeft de kwaliteitsborger een verklaring dat het bouwwerk aan alle voorschriften voldoet.

Van het begin tot het einde

Na invoering van de WKB komt bij de aanvraag van de bouwvergunning naar voren of een kwaliteitsborger bij het project betrokken moet worden. Zo ja, dan kan de opdrachtgever via openbare registers zien welke partijen deze rol kunnen vervullen. De gekozen kwaliteitsborger controleert of het bouwplan voldoet aan de bouwtechnische voorschriften van het Bouwbesluit. Tijdens het project ziet deze partij toe op naleving van de bouwvoorschriften. Bij oplevering geeft de kwaliteitsborger een verklaring dat het bouwwerk aan alle voorschriften voldoet. Deze partij tekent vervolgens het opleverdossier af. De gekozen kwaliteitsborger is van het begin tot het einde bij een project betrokken. Je kunt niet tussentijds wisselen.

Kopers (opdrachtgevers) krijgen meer rechtsbescherming

Naast een commerciële partij die op kwaliteit toeziet, verandert er met de Wet kwaliteitsborging ook het één en ander aan wetgeving rondom de bescherming van de opdrachtgevers.

• De bewijslast verschuift van opdrachtgever naar aannemer;
• De standaard garantietermijn gaat van 10 naar 20 jaar;
• De aanneemsom wordt niet meer automatisch bij oplevering betaald.

Omgekeerde bewijslast

De veranderde bewijslast is belangrijk. Waar voorheen de koper moest aantonen dat een gebrek door de aannemer veroorzaakt was, ligt de bewijslast nu bij de aannemer. Die moet aantonen dat het gebrek niet door zijn aanpak veroorzaakt is. Dat vraagt om betere registratie van opgeleverd werk. Waar je voorheen alleen bij gebreken uitvoerig de details registreerde, is het nu belangrijk om van al het opgeleverde werk aan te kunnen tonen dat het volgens afspraak is uitgevoerd. Dat is niet alleen juridisch verstandig, als die registratie goed opgezet is, kan de kwaliteitsborger die ook gebruiken om af te tekenen op projectonderdelen.

Langere garantietermijn

De standaard garantietermijn voor opgeleverde projecten gaat omhoog van 10 naar 20 jaar. Ook om die reden is het belangrijk dat je heel goed registreert wat er is opgeleverd én wat er is afgesproken. Het kan voorkomen dat je lang na het leveren van werk alsnog moet aantonen dat de juiste kwaliteit is geleverd. Ondanks een langere garantietermijn, zijn er nog steeds verjaringstijden voor klachten. Daarom is het heel belangrijk om alle discussies rondom een opgeleverd project nauwkeurig te registreren en juridisch juist in te dekken.

Aanneemsom

Voor ingang van de Wet kwaliteitsborging lag er al een aanneemsom van vijf procent bij de notaris. Die maakte bij oplevering van het project de aanneemsom over naar de aannemer. Dat verandert. Vanaf 1 januari 2024 (als deze invoeringsdatum stand houdt) wordt de aanneemsom pas overgemaakt als de opdrachtgever aan de notaris aangeeft dat er geen te verhelpen gebreken zijn in het geleverde object.

De WKB komt er echt

De WKB zou in 2020 ingaan, toen in 2021, 2022 en daarna in 2023. Je zou kunnen hopen dat het er in 2024 weer niet van gaat komen. Zoals het er nu naar uitziet, gaat het er om spannen. De motie is door de Tweede Kamer goedgekeurd, de Eerste Kamer vindt echter dat de Omgevingswet (en daarmee de WKB) nog niet klaar is voor de praktijk. Dat zorgt er nog niet voor dat 1 januari 2024 van de baan is. Vermoedelijk zal de senaat pas in oktober of november een besluit vormen over het invoeren van de wet. Hoe je het went of keert, de wet gaat er komen. Daarom is het verstandig je er nu echt op voor te bereiden.

Niet klagen, poetsen

Wil je jezelf voorbereiden op de WKB, dan zijn er verschillende plekken waar je informatie kunt vinden. Bij Bouwend Nederland (https://www.bouwendnederland.nl/wet-kwaliteitsborging) kun je terecht voor meer informatie. De website van de Stichting iBK (https://www.stichtingibk.nl/) biedt een totaaloverzicht over alles wat komt kijken rondom de nieuwe WKB-wetgeving. Wil je nog meer informatie? Zoek je naar manieren om aan de extra registraties die de WKB vereist te voldoen? Wij denken graag met je mee. Neem contact op, en wij laten zien hoe je met Prostream een stap verder komt.